Chăm sóc sức khỏe ban đầu (CSSKBĐ) theo nguyên lý y học gia đình (YHGĐ) là áp dụng nguyên lý YHGĐ vào việc CSSKBĐ. Kinh nghiệm của các nước trên thế giới, khi triển khai thành công hoạt động YHGĐ sẽ mang lại các hiệu quả sau: Giảm chi phí y tế, tăng tuổi thọ người dân, giảm tỉ lệ bệnh nặng, tăng sự hài lòng của người dân về các dịch vụ y tế (DVYT), bảo đảm công bằng trong chăm sóc y tế và giảm nghèo. Mặt khác, khi triển khai hoạt động YHGĐ hiệu quả không những giúp khắc phục triệt để tình trạng quá tải bệnh viện mà còn góp phần cải tổ hệ thống y tế.

Thực tế, trong những năm qua, mạng lưới y tế cơ sở ở Việt Nam đã được củng cố và phát triển. Y tế cơ sở từ chỗ chỉ là "tuyến dưới" đã và đang trở thành "trung tâm" và được coi là nền tảng, xương sống của hệ thống y tế; đồng thời là tuyến đầu, “người gác cổng” của hệ thống y tế chăm sóc sức khỏe ban đầu, trực tiếp gần dân nhất góp phần nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.

Thực hiện sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, Thành phố về yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và phát triển mạng lưới y tế cơ sở; tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới; nâng cao chất lượng hoạt động của Trạm Y tế theo nguyên lý y học gia đình;  UBND quận Bắc Từ Liêm đã xây dựng Kế hoạch số 322/KH-UBND ngày 09/7/2019 về nâng cao chất lượng Trạm Y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình trên địa bàn. Với mục tiêu phát triển mạng lưới y tế cơ sở cả  về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực và tài chính nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, năng lực khám chữa bệnh, phòng chống dịch và triển khai các chương trình y tế để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho người dân ngay tại tuyến y tế cơ sở.

 Tiến độ thực hiện được chia làm 3 giai đoạn: Năm 2019 triển khai 07 Trạm Y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình; năm 2020: triển khai thêm 04 Trạm Y tế; năm 2021: triển khai thêm 02 Trạm Y tế, đạt chỉ tiêu 100% phường triển khai Trạm Y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình.

Theo Thông tư số 21/2019/TT-BYT của Bộ Y tế , các trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình sẽ tập trung triển khai và làm tốt các nhiệm vụ chuyên môn: Quản lý sức khỏe cộng đồng; Tư vấn nâng cao sức khỏe và phòng bệnh;  Thực hiện các chương trình, hoạt động chăm sóc sức khỏe cộng đồng, phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng, chăm sóc giảm nhẹ, chăm sóc cuối đời; các chương trình mục tiêu y tế dân số, chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, người cao tuổi, dân số - kế hoạch hóa gia đình, kết hợp Y học cổ truyền với Y học hiện đại; Khám bệnh, chữa bệnh; Chuyển người bệnh lên tuyến trên theo yêu cầu chuyên môn phù hợp; tiếp nhận người bệnh đã được điều trị ổn định từ tuyến trên chuyển về để tiếp tục điều trị theo quy định tại Thông tư số 14/2014/TT-BYT ngày 14/04/2014 của Bộ trưởng Bộ Y tế quy định việc chuyển tuyến giữa các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; Tham gia nghiên cứu khoa học, đào tạo, chuyển giao kỹ thuật về y học gia đình theo quy định của pháp luật và thực hiện các nhiệm vụ khác do cấp có thẩm quyền quy định.

Ngày 30/8/2019, Trung tâm Y tế (TTYT) quận Bắc Từ Liêm đã tổ chức lễ ra mắt Trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình tại Trạm Y tế phường Thượng Cát. Đây là một trong những đơn vị đã đáp ứng các điều kiện về cơ sở vật chất và các quy định của mô hình trạm y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình để đáp ứng các dịch vụ y tế toàn diện trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trên địa bàn. Ngay trong ngày đầu triển khai, TTYT quận Bắc Từ Liêm phối hợp với đội ngũ y bác sĩ của một số bệnh viện tuyến trên như: Bệnh viện Thận Hà Nội, Bệnh viện Bắc Thăng Long tổ chức khám tầm soát các bệnh không lây nhiễm (tăng huyết áp, đái tháo đường, khám thận tiết niệu, siêu âm), … cho hơn 70 người dân trong phường Thượng Cát; tiến hành lập hồ sơ bệnh án quản lý sức khỏe của người dân trên địa bàn ngay tại trạm. Theo kế hoạch đã đề ra, TTYT quận Bắc Từ Liêm sẽ tiếp tục ra mắt Trạm Y tế hoạt động theo nguyên lý y học gia đình tại Trạm Y tế các phường: Phúc Diễn; Xuân Đỉnh,  Đông Ngạc; Cổ Nhuế 1, Cổ Nhuế 2 và Minh Khai trong năm 2019.

Để tiến tới các mục tiêu đã định, trong thời gian tới quận Bắc Từ Liêm sẽ tăng cường truyền thông, tư vấn, phổ biến các kiến thức về bảo vệ sức khỏe, chú trọng tuyên truyền cho người dân trong việc rèn luyện thể lực, tăng cường các hoạt động thể dục thể thao, thực hiện nếp sống văn minh, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, các biện pháp chăm sóc sức khỏe ban đầu, phòng, chống dịch bệnh tại cộng đồng,... để nâng cao nhận thức của người dân về các nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và các biện pháp phòng chống đối với từng nguy cơ; Tăng cường tuyên truyền về việc thực hiện mở rộng mô hình trạm y tế điểm của Bộ Y tế nhằm đáp ứng nhu cầu và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân tại tuyến cơ sở nhằm giảm tải cho tuyến trên; Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị theo hướng ưu tiên cho phòng khám bệnh, phòng cấp cứu, phòng tiêm chủng, phòng khám bệnh y học cổ truyền, phòng truyền thông tư vấn. Ưu tiên cho phòng khám y học cổ truyền khám bệnh, chữa bệnh bốc thuốc và bố trí các phòng châm cứu; Ngoài ra, đảm bảo nguồn nhân lực và chất lượng nhân lực phục vụ khám, chữa bệnh tại trạm y tế điểm: đề xuất chính sách thu hút bác sĩ về công tác tại trạm y tế; Tăng cường hỗ trợ các bác sĩ từ các bệnh viện tuyến trên, TTYT, Phòng khám đa khoa, hợp đồng với cán bộ y tế nghỉ hưu; Tiếp tục thực hiện quản lý sức khỏe toàn dân cập nhật vào phần mềm quản lý sức khỏe; quan tâm đến các trường hợp mắc bệnh mạn tính để quản lý, tư vấn và khám bệnh, cấp thuốc tại trạm y tế; Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin như sử dụng phần mềm để quản lý sức khỏe 100% người dân và có cán bộ y tế được phân công quản lý; Cấp mã cá nhân cho người dân theo quy định để người dân có thể truy cập để lấy thông tin về sức khỏe của mình cung cấp cho nơi khám, chữa bệnh khi cần thiết.

Sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân không chỉ của riêng ngành y tế mà cần sự chung tay, vào cuộc của cả hệ thống chính trị và xã hội. Với những nỗ lực không ngừng, Trung tâm Y tếquận Bắc Từ Liêm sẽ tiếp tục nỗ lực phấn đấu xây dựng mạng lưới y tế cơ sở vững mạnh toàn diện để hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ trong sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trên địa bàn.

Đàm Thị Thơ – Trung tâm Y tế Quận